Nie ma wątpliwości, że zdecydowanie najważniejszym męskim hormonem jest właśnie testosteron. Jego obecność służy zarówno mężczyznom, jak i kobietom. Sprawdź, dlaczego ten hormon płciowy jest tak istotny!
Wyjątkowe działanie testosteronu jest podkreślane na wielu płaszczyznach. Przede wszystkim jest on szeroko obecny w świadomości ludzi czynnik w znacznej mierze odpowiedzialny za to, jak bardzo męski jest dany człowiek. Warto jednak pamiętać, że wydzielany jest on u mężczyzn i kobiet, choć to u tych pierwszych pełni on szczególnie istotną funkcję. Czym jednak dokładnie jest testosteron?
Czym jest testosteron?
Najprostszym stwierdzeniem byłoby powiedzenie, że testosteron jest męskim hormonem płciowym należącym do grupy androgenów. Jego zadania się różnią zależnie od okresu życia człowieka, o którym mowa. W dużej mierze odpowiedni poziom testosteronu odpowiada za pojawienie się męskich cech, w tym głęboki głos. Istotne jest to, że hormon ten ma duże znaczenie przy działaniu np. układu metabolicznego.
Co odpowiada za poziom testosteronu w organizmie u mężczyzny?
Już teraz warto wspomnieć, że o tym, jak wiele go potrzeba decyduje przysadka mózgowa, którą kontroluje podwzgórze. To właśnie z niego jest wysyłany sygnał w postaci hormonu stymulującego. Ten zaś pobudza jądro lub jajnik do pracy. Z nich zaś pochodzi testosteron we krwi, który łączy się z białkiem SHBG. Testosteron jest hormonem produkowanym nie tylko wewnątrz narządów płciowych, ale również przez nadnercze (a dokładniej kory nadnerczy). Jednak to komórki Leydiga, czyli komórki miąższowe jader produkują 95 testosteronu u mężczyzn. Synteza testosteronu sprawia, że jego 90% staje się nieaktywne. Pozostałe 10% wędruje do komórek, aby poprawić samopoczucie i zdrowie. To jest tzw. testosteron wolny. Choć większość testosteronu ulega dezaktywacji, nie zmienia to faktu, że jest on kluczowy dla działania organizmu.
Dlaczego wydzielanie testosteronu jest takie ważne?
Mało kto ma świadomość tego, że testosteron wykazuje działanie już w życiu płodowym. To właśnie odpowiedni poziom tego hormonu pomoże prawidłowo kształtować zarówno płeć, jak i poszczególne jej cechy. Jeśli w tym okresie dojdzie do zaburzenia jego stężenia, mogą pojawić się różnego typu wady rozwojowe, w tym obojnactwo.
Późniejsza rola testosteronu w męskim układzie hormonalnym
Prawidłowy poziom testosteronu we krwi ma istotne znaczenie również po narodzeniu. Odpowiada on bowiem za szereg wtórnych cech płciowych określanych jako męskie. To właśnie on odpowiada m.in. za typowo męskie owłosienie. Również od stężenia testosteronu we krwi zależy budowa ciała. Jest on również bardzo ważny przy spermatogenezie. Testosteron to najważniejszy męski hormon, który wpływa również na syntezę białek, a zatem również na przyrost masy mięśniowej.
Niedobór testosteronu — co to oznacza?
Zbyt niski poziom testosteronu może przyczynić się do konkretnych skutków. Jednym z nich może być np. feminizacja w zakresie sutków. Niski testosteron sprzyja powstawaniu również innych zaburzeń, wśród których wyróżnia się zwłaszcza problemy ze wzwodem. Problemem może być również niski poziom libido, co odpowiada za popęd. Niewielkie stężenie tego hormonu może sprzyjać ograniczaniu masy i siły mięśni, a jednocześnie będzie sprzyjać przyrostowi tkanki tłuszczowej.
Badanie testosteronu — jak zmienia się stężenie testosteronu w ciągu życia?
W jądrach mężczyzny wytwarza się od 4 do 7 mg tego hormonu. Jednak stężenie testosteronu u mężczyzny jest zależne od emocji oraz stanu zdrowia. Wśród mężczyzn testosteron utrzymuje się na wysokim poziomie mniej więcej do 25. i 30. roku życia. Jednak wysokie stężenie testosteronu w końcu ulega zmniejszeniu. Do 80. roku życia ilość testosteronu całkowitego jest obniżona nawet o ponad 50%. Choć dzieje się to wraz z wiekiem, szczególnie ważny jest tutaj styl życia. Testosteron to hormon, którego ilość zależy od funkcjonowania organizmu.
Dzienny poziom testosteronu u mężczyzn
Działanie anaboliczne sprawia, że zależnie od pory dnia można zaznaczyć różne ilości tego hormonu. Wysoki poziom testosteronu można dostrzec w szczególności od rana do południa.
Badanie stężenia testosteronu — jakie są normy testosteronu?
Przygotowanie badania polega na pobraniu próbki krwi. Robi się to w godzinach porannych, kiedy to obserwujemy podwyższony poziom testosteronu. Tu zaleca się robienie badań w godzinach od 8 do 10. Jednocześnie produkcja testosteronu jest stymulowana nawet przez niewielki wysiłek, więc przed samym badaniem trzeba spędzić co najmniej kwadrans w pozycji siedzącej. Normalny poziom wolnego testosteronu jest zależny od wielu czynników, począwszy od płci i wieku, a na trybie prowadzonego życia kończąc.
Niski poziom testosteronu — jak osiągnąć jego prawidłowy poziom?
Pojawienie się zespołu niedoboru testosteronu może prowadzić do późniejszego stanu chorobowego. Dotyczy to przede wszystkim pojawienia się choroby podwzgórza oraz przysadki. Testosteron wpływa na płodność, więc obniżony poziom testosteronu może skutkować nawet bezpłodnością.
Co ze zbyt dużym jego stężeniem?
Zbyt wysokie stężenie testosteronu powoduje również zmiany niekorzystne dla zdrowia pacjenta. Przede wszystkim jego nadmiar może być skutkiem guza na narządach odpowiedzialnych za jego produkcję. Wzrost testosteronu zwłaszcza u chłopców świadczy o przedwczesnym rozpoczęciu procesu dojrzewania płciowego. Zbyt duża jego ilość może również stanowić przyczynek do podejrzewania, iż mamy nadczynność tarczycy.
Testosteron u kobiet — jaką pełni funkcję i co, jeśli jest nadmiar testosteronu?
Jak zostało to zaznaczone wcześniej, również i kobiety mają ten hormon. Odpowiada on, chociażby za libido, choć w przypadku pań najważniejszy jest estrogen. Część testosteronu należy uznać za dobre wskazanie, ale jeśli jest go zbyt wiele, może to u kobiet spowodować np. guza nadnerczy, jajnika. Wśród skutków można wymienić również wykształcanie się sylwetki typowej dla mężczyzn. Może to być zarówno wzrost masy mięśniowej, jak i obniżenie tonu głosu czy zanik sutków.
Czy testosteron może być lekiem?
Są sytuacje, w których podaje się np. estry testosteronu w formie leku domięśniowego. Tu przede wszystkim stosuje się heptanian, cypionian oraz propionian. Z powodzeniem można również postawić na wchłaniane przez skórę żele. To jednak powinno być ustalane bezpośrednio w trakcie konsultacji z lekarzem, który oceni, ile tego hormonu brakuje i jak najlepiej go podawać.
Kiedy konieczne jest podawania tego hormonu?
Stosowanie testosteronu podawanego zewnętrznie w formie leku jest zależne od kilku czynników. Przede wszystkim zaleca się takie rozwiązanie, jeśli dostrzegamy:
- wywołaną jego brakiem impotencję,
- zaburzenie spermatogenezy,
- eunuchoidyzm,
- zespół pokastracyjny,
- zaburzenie okresu przekwitania,
- pierwotny oraz wtórny hipogonadyzm męski,
- opóźnione dojrzewanie w przypadku chłopców.
W przypadku kobiet podawanie go działać będzie antagonistycznie w stosunku do estrogenów. Poleca się go stosować m.in. w przypadku potrzeby zmniejszenia krwawienia miesiączkowego, przy obrzęku piersi, a także podczas powstawania przerzutów raka piersi.
Zobacz także:
- Niski poziom testosteronu – o czym świadczy jego niedobór? Jakie są przyczyny, objawy, a także sposób leczenia?
- Testosteron – skutki uboczne stosowania terapii hormonalnej
- Oziębłość seksualna i brak ochoty na seks. Jak zwiększyć poziom libido u kobiet i mężczyzn? Popęd seksualny a niskie libido kobiet
- Jak zwiększyć ochotę na seks? Problemy z erekcją i spadek libido – przyczyny
- Z czego wynika brak ochoty na współżycie? Spadek libido u kobiet i mężczyzn a brak ochoty na seks
